Hakim düzene karşı eylemleriyle ve muhalefet biçimleriyle kendilerinden sıkça söz ettiren Antikapitalist Müslümanlar'a hayvan hakları konusunda neler düşündüklerini sorduk.
İlk olarak 2012 yılında yayınladığı manifestoyla gündeme gelen, geçtiğimiz yıl ise Gezi Direnişi'ne verdiği fiili destek ile dikkatleri üzerine geçen Antikapitalist Müslümanlar'ın hayvan hakları hakkındaki düşüncelerini merak ettik. Verilen yanıtların sonunda ise mevcut koşullarda hayvansal ürünlere ihtiyacımız olmadığı vurgusunu tekrar yaptık ve kurban ile İslam konuları üzerine kendileriyle birkaç kaynak paylaştık. Ancak aşağıda elbette tartışmasız ve yorumsuz olarak Antikapitalist Müslümanlar'ın yanıtlarına yer verdik.
Öncelikle manifestonuzda vurguladığınız eşitlik,
özgürlük ve adalet kavramları, söz konusu insan dışındaki hayvanlar olduğunda
sizin için nasıl bir anlam ifade ediyor?
Sünnetullah
dediğimiz doğal düzen içerisinde yer alan tüm tüm yaratılmışları kapsıyor
eşitlik-adalet ve özgürlük kavramları.
Hayvanların metalaştırılması, köleleştirilmesi veya
sömürülmesi sonucu elde edilen hayvansal ürünleri tüketmeyi, İslami açıdan
nasıl görüyorsunuz?
İhtiyaç
harici, kâr elde etme hırsıyla fazladan üretilen her şey israftır ve
dolayısıyla haramdır islâma göre. İslâm dini, üretimin ve tüketimin yalnızca
ihtiyaç doğrultusunda yapılmasını şart koşan bir dindir. Fakat kapitalizm,
ihtiyaç olmasa da tüketimi teşvik eden ve kâr hırsıyla ihtiyaç fazlası üretim
yapan ve israf eden bir sistemdir. Dolayısıyla ihtiyacı değil ihtirası dikkate
alan böyle bir üretim ve tüketim biçimini elbette reddediyoruz.
Gıdadan, giysiye hayvansal hiçbir ürüne ihtiyaç
duymadan yaşanabiliyorken insanların hayvanların tüm hakları üzerinde egemen
bir tür olarak kendini görmesi hakkında ne düşünüyorsunuz?
Yeryüzünde
yaratılmış her canlının, birbirleriyle ihtiyaçlarından doğan bir iç içe geçmiş
ilişki biçimi söz konusudur. İnsanlık tarihinde, ne zaman ki ihtiyaçtan fazla
üretim yapılmaya başlanmıştır, o vakit bütün canlılar köleleştirilmeye
başlanmıştır. Biz tüketimin yalnızca ihtiyaca dönük yapıldığında, bu kölelik
ilişkisinin ortadan kalkacağını düşünüyoruz. İnsan, yeryüzündeki hiçbir şeyin
sahibi değildir ve hiçbir şeye egemen olmamalıdır. Yalnızca o rızıklardan ihtiyacını
karşılamalıdır. İhtiyaca dönük üretilen her şeyin de, olabildiğince uzun süreli
kullanıma elverişli olması gerekmektedir. Ne kadar uzun süreli kullanılırsa, o
kadar az şeye ihtiyaç duyulacaktır ve bu da tüketimi olabildiğince
azaltacaktır. Bütün insanların, ihtiyaçlarını giderecekleri her hususta bu
anlamda bir duyarlılık taşıması gerekmektedir.
(fotoğraf: http://www.antikapitalistmuslumanlar.org/manifesto.htm)
Kimileri veganlığı “haram” olarak nitelendiriyor.
Veganları “Allah’ın onlara sunduğu nimetleri geri çevirmekle” yargılıyorlar.
Siz veganlık ile İslam arasında bir çelişki görüyor musunuz?
Veganlık;
eğer bitkisel ve hayvansal gıdalarda ihtiyaç fazlası endüstriyel üretime karşı
çıkıp, insanlığı böylesi bir tüketim ilişkisinden alıkoymaksa, bu İslâma uygun
bir tavırdır. Fakat gerek bitkisel, gerekse hayvansal gıdaların, yani
insanlığın alması gereken besinlerin ihtiyaç oranında tüketilebilmesi de
gerekmektedir. Bildiğimiz kadarıyla bunlardan tümden vazgeçmek mümkün olamıyor.
İhtiyaç oranında tüketmek kaçınılmaz oluyor. Yani bizce Kur’an’ın temel kıstası
olan ihtiyaç doğru belirlenir ve ona dönük tüketim yapılırsa, bu haram olmaktan
çıkar ve helal dairesinde değerlendirilir.
Kurban kesme ritüelini müslüman veganlar – doğal
olarak – reddediyor. Sizin kurbana bakış açısınız nedir?
Kurban,
Ortadoğu halklarının binlerce yıldır uyguladığı bir ritüeldir. İslâmdan önce de
var olan bir ritüeldir. Temel amacı, hayvansal besine ihtiyacı olup da
ulaşamayan insanların, bu ihtiyaçlarının karşılanması ve bu vesileyle bir
dayanışma sergilenmesidir. Yine burada temel amaç ihtiyacın karşılanmasıdır. Ne
yazık ki kapitalizmin hüküm sürdüğü coğrafyamızda, kurban bayramlarında
kesilecek hayvanlarsa ihtiyaca yönelik belirlenmemektedir. Bu yüzden bir zulüm ortamı doğması da
kaçınılmaz oluyor.
"Hayvan deneyleri insanların değil kapitalistlerin yararına"
İnsanların veya diğer hayvanların “yararına”,
hayvanlar üzerinde deney yapılmasını İslam açısından nasıl karşılıyorsunuz?
Hayvanları
kullanarak yapılan deneyler insanlığın değil, kapitalistlerin yararına
yapılmaktadır. Birilerini zenginleştirmenin aracı olarak kullanılmaktadır
hayvanlar. Üstelik, özellikle ilaç sektöründe insanların da denek olarak
kullanıldığını bilmekteyiz. Bu büyük bir zulümdür. Gerçekten insanlığın
yararına bir şeyler yapılması isteniliyorsa, elde ettikleri bilgileri ve ortaya
çıkardıkları değerleri satmak yerine, Allah rızası için insanlıkla paylaşsın kapitalistler. Doğadan hiçbir ücret ödemeden ulaştıkları nimetleri, ticari eşya
haline getirip yalnızca kendi çıkarına kullanmak ve satmak ahlaksızlıktır.
Hastalıkların ortaya çıkmasına en büyük sebep, insanlığın doğal yaşamdan
tamamen kopmuş olmasındandır. Hem hastalıkları üreten, hem de ona çözüm
getiriyoruz adı altında ticaret yapan bir sistemdir kapitalizm. Keza kozmetik
sektörünü de ihtiyaç gibi gösteren kapitalizmdir. Özellikle kadınları cinsel metâlara dönüştüren, erkekleri de bu
doğrultuda düşünmeye teşvik eden bir algı yönetimi yapılmaktadır. Dolayısıyla kozmetik sektörünün de yoğun olarak kullandığı bir yöntemdir hayvanları denek
olarak kullanmak. Biz bütün bunların, sistemin yarattığı sorunlar olduğunu
düşünüyoruz.
Antikapitalist Müslümanlar'a ilk olarak 2012
yılındaki hayvan hakları eylemine destek vermeleri için ulaşmıştık. O zaman
için destek alamamıştık. Gezi Direnişi’nin ardından pek çok grup yakınlaştı ve
birbirinin mücadelesini daha iyi anlama fırsatı buldu. Hayvan hakları konusunda
Gezi Direnişi sonrası görüşlerinizde değişiklik oldu mu acaba?
Hayvan
haklarına destek vermekten kastınız, kurban ibadetinin yok sayılması ile ilgili
bir görüş bildirmemiz ve böyle bir eyleme destek vermemizse, bu bizim için
mümkün değildir. Ama ihtiyaç fazlası, kâr hırsıyla yapılan üretimin önüne
geçmek adına ya da bu sektörlerin kazancını artırmak için hayvanların denek
olarak kullanılmaması adına bir destekse beklediğiniz, elbette böyle bir
desteğe evet deriz. Bizim Kur’an’dan edindiğimiz bilinç, yeryüzünde yaşayan tüm
canlıların, ihtiyaçlarını doğru belirlemek ve bu doğrultuda bir tüketim
ilişkisine girmek gerektiğidir. Yaratılmış her şey birbirinden bir şekilde
beslenmektedir. Doğal denge bunun üzerine kurulmuştur. Anti-Kapitalist
Müslümanlar olarak; doğal dengeyi korumak ve yeryüzünü cennet olabilecek bir
forma sokmak adına, eşitlik-adalet-özgürlük ve barıştan yana olan her kesimle,
her türlü işbirliğine ve mücadeleye biz varız.
Vermiş oldukları yanıtların sonunda Antikapitalist Müslümanlar ile paylaşılan bağlantılar:
İslam ve veganizm:http://www.islamicconcern.com/
Kurban: Kökenleri ve Ritüelleri: http://hayvanozgurlugucevirileri.com/2013/09/08/kurban-kokenleri-ve-rituelleri/
*Metnin tamamı VeganTürkiye'ye aittir. Yararlanılan kaynaklar ve alıntılar bağlantılarla gösterilmektedir.
0 Yorumlar